Diegene die graag naar Spanje willen verhuizen om daar “iets” te beginnen moeten er rekening mee houden dat de kosten hoger zijn dan in Nederland of België (of niet). Dat wil zeggen, minimaal kost zelfstandig werken per maand 294 euro (sinds januari 2022) waarbij nog de belastingen, vergunningen, eventueel huur en andere kosten komen. Zelfstandig werken is niet goedkoop en ook af en toe behoorlijk lastig met de vele regeltjes. Laten we eens kijken naar het wel en wee van het zijn van een “autónomo” in Spanje.
LET OP: Vanaf 2023 gaat het systeem en de maandelijks bedragen gedurende drie jaar (2023, 2024 en 2025) veranderen waarbij zelfstandigen die meer dan 6.000 euro per maand verdienen ook meer gaan betalen (tot 500 euro). Verdien je minder dan ga je ook minder betalen (vanaf 230 euro).
Als je in Spanje als zelfstandige wilt gaan werken moet je van dag één voldoen aan diverse eisen die eigenlijk bestaan uit twee belangrijke passen: het aanmelden bij de Agencia Tributaria of Hacienda, de Spaanse belastingdienst en je aanmelden bij de Seguridad Social ofwel de sociale zekerheid. Mocht je daarnaast een activiteit gaan uitvoeren in een lokaal of kantoor of winkel etc. dan dien je ook aangemeld te zijn bij de gemeente.
Alle hierna beschreven stappen en maandelijks/jaarlijks terugkerende administratieve handelingen kun je uiteraard zelf afhandelen maar je kunt ook naar een gestor of specialist gaan die dit voor jou kan doen. Zeker als je voor het eerst in Spanje iets gaat beginnen en het Spaans nog niet helemaal onder de knie hebt is het verstandig om in ieder geval gedurende de eerste maanden of jaren gebruik te maken van specialisten.
We hebben geprobeerd deze gids zo nauwkeurig te maken maar mocht je als ondernemer zien dat iets niet klopt laat dit ons dan weten zodat we dit kunnen aanpassen. We gaan ervanuit dat de ondernemer al een NIE heeft en is ingeschreven in het Spaanse bevolkingsregister bij de gemeente.
Belastingkantoor
Stap 1 is jezelf aanmelden bij de “Agencia Tributaria” (ook wel Hacienda genoemd) ofwel het Spaanse belastingkantoor door middel van de “Alta Censal” door het formulier 036 of in de simpele vorm formulier 037 in te vullen waarin staat welke activiteit je gaat uitvoeren, persoonlijke gegevens, waar je de activiteit gaat uitvoeren en welke belastingen je gaat betalen (IVA, IRPF of modulus etc.). Bij diezelfde belastingdienst dien je ook een van de vele “Impuestos de Actividades Económicas (IAE)” te kiezen, iets waar je als je minder dan 1 miljoen euro verdient van gevrijwaard bent maar je dient je wel aan te melden.
Sociale zekerheid
Stap 2 is om jezelf in te schrijven in het “Régimen Especial de Trabajadores Autónomos (RETA)” ofwel het Speciale register voor zelfstandige werkers wat gedaan kan worden bij de Tesorería General de la Seguridad Social (TGSS) ofwel het Sociale Zekerheidskantoor. Je hebt na de “Alta Censal” bij de belastingdienst 30 dagen de tijd om je bij de sociale diensten in te schrijven door het formulier TA0521 in te vullen met daarbij het eerder ingevulde formulier 036, je NIE en identiteitskaart/paspoort (DNI).
Maandelijkse kosten
Op het moment dat je jezelf aanmeldt bij de Seguridad Social dien je de “base de cotización” te kiezen, zeg maar het theoretische salaris wat je gaat verdienen. Die bedragen veranderen elk jaar maar op het moment van schrijven (1 januari 2022) is dat 960,60 euro minimaal en 4.139,40 euro maximaal. De hoogte van dit gekozen bedrag bepaalt de hoogte van de maandelijkse “cotización de autónomos” ofwel kosten en de hoogte van de pensioenen op latere leeftijd. Hoe lager het theoretische salaris, hoe lager de kosten maar ook hoe lager de uiteindelijke uitkeringen op latere leeftijd.
Zelfstandigen die in Spanje werken en die een theoretisch salaris hebben van 960,60 euro per maand (in 2021 was dat 944,40 euro) betalen vanaf 1 januari 2022 per maand 294 euro (in 2021 was dat 286 euro), 8,00 euro meer per maand en 96,00 euro meer per jaar. De meeste beginnende zelfstandigen kiezen voor het maandelijkse lage bedrag om de maandelijkse kosten laag te houden. In Spanje zijn dat circa 1,8 miljoen ‘autónomos’ die dat bedrag per maand betalen.
Zelfstandigen die in Spanje werken en die een theoretisch salaris hebben van 4.139,40 euro per maand (in 2021 was dat 4.070,10 euro) betalen vanaf 1 januari 2022 per maand 1.266,66 euro (in 2021 was dat 1.233,66 euro), 33,00 euro meer per maand en 396,00 euro meer per jaar.
Voor dat maandelijkse bedrag krijg je de ziekenzorg zoals elke werknemers in Spanje, uitkeringen in het geval van ziekte en bouw je een pensioen op. Vrouwelijke ondernemers kunnen 0,1% meer betalen om een uitkering te ontvangen in geval van zwangerschap waardoor de maandelijkse kosten stijgen.
Tarifa Plana voor beginnende ondernemers
Sinds enkele jaren bestaat er voor beginnende ondernemers een zogenaamd “tarifa plana” of vast tarief wat vele malen lager is gedurende een bepaalde tijd. Deze tarifa plana werd in 2013 ingevoerd voor personen jonger dan 30 jaar maar daarna voor alle leeftijdsgroepen geactiveerd.
De tarifa plana is een vast bedrag van 60 euro per maand (in plaats van 294 euro) gedurende de eerste 12 maanden. Na de eerste 12 maanden 60 euro per maand te hebben betaald volgen nogmaals 6 maanden tegen een tarief van 50% van 294 euro en nog eens 6 maanden tegen een tarief van 30% van 294 euro.
Startende ondernemers hebben dus 24 maanden een lager tarief waarna men het normale tarief gaat betalen. Alle startende ondernemers die tot twee jaar (dat was eerst vijf jaar) daarvoor geen activiteit hebben uitgevoerd als zelfstandige ondernemer kunnen gebruik maken van deze regeling.
NIEUW: Sinds 1 augustus 2018 kunnen startende zelfstandigen in gemeenten met minder dan 5.000 inwoners gebruik maken van de “tarifa plana” regeling waarbij zij gedurende 24 maanden het verlaagde bedrag van 60 euro betalen en daarna het derde jaar 30% van 294,00 euro. Dat laatste geldt alleen voor zelfstandigen jonger dan 35 jaar. Lees hier meer over deze nieuwe maatregel.
UPDATE: Vanaf 2023 wordt het maandelijkse bedrag voor startende zelfstandigen verhoogd naar 80 euro/maand gedurende 12 maanden. Deze periode is daarna te verlengen als de zelfstandige kan aantonen dat de maandelijkse inkomsten in het eerste jaar lager zijn dan het minimumsalaris.
Belastingen: IRPF
Naast de maandelijkse bijdrage voor de sociale voorzieningen (gezondheid, pensioen, arbeidsongeschikt) dien je als zelfstandige ondernemer ook belastingen te betalen. Bij aanmelding bij het belastingkantoor in stap 1 heb je een activiteitscategorie uit de lange lijst met mogelijkheden moeten kiezen. Nu dient men elke 3 maanden een voorafbetaling te doen waarvan de hoogte afhankelijk is van het belastingregime waaronder de “impuesto sobre la renta de las personas físicas” (IRPF) ofwel de personenbelasting en de “impuesto sobre el valor añadido” (IVA) ofwel de BTW.
Het belastingpercentage voor de IRPF is over het algemeen 15% (of 20%) maar dat kan verschillen naargelang de activiteit. Beginnende ondernemers kunnen de eerste drie jaar gebruikmaken van een gereduceerd ofwel “IRPF reducido” percentage van 7%.
Deze IRPF belastingen dienen aan de belastingdienst gepresenteerd te worden door middel van het model 130 formulier en dient altijd te gebeuren, ook als er geen inkomsten zijn geweest. Dit formulier dien je op 20 april, 20 juli, 20 oktober en voor 31 januari in te sturen. Daarnaast dien je jaarlijks het model D-100 formulier te presenteren tussen 2 mei en 30 juni.
Elke drie maanden dien je als zelfstandige ondernemer dus vooruit te betalen en eenmaal per jaar een overzicht van alle verdiensten en kosten op te geven. Als daaruit blijkt dat je gedurende het jaar teveel hebt betaald krijg je belastinggeld terug. Als blijkt dat het tegenovergestelde het geval is dan dien je nog belasting te betalen aan de Hacienda.
Belastingen: IVA
Naast de IRPF kan een zelfstandige ondernemer ook te maken krijgen met de Impuesto sobre el valor añadido (IVA) ofwel de Belasting over de toegevoegde waarde (BTW). Deze BTW is is een indirecte belasting die een overheid heft op de verkoop van producten of diensten. De belasting wordt geheven op de verkoopprijs van een product in elke stap van het productie- of distributieproces (bronbelasting). Uiteindelijk wordt de btw betaald door de consument maar dient de ondernemer dat in ontvangst te nemen en over te dragen aan de overheid.
De IVA dient door middel van het model 303 formulier aan de belastingdienst gepresenteerd te worden. Dit formulier dien je op 20 april, 20 juli, 20 oktober in te sturen. Daarnaast dien je jaarlijks het model 390 formulier te presenteren voor 31 januari waarin een overzicht staat van de ontvangen en betaalde IVA. Spanje heeft drie IVA types te weten het super gereduceerde percentage van 4%, het gereduceerde percentage van 10% en het normale percentage van 21%.
Meer informatie?
Mocht je meer informatie willen hebben over het zelfstandig werken, dan kun je terecht op de zeer uitgebreide website van Infoautonomos waar, uiteraard in het Spaans, veel artikelen, omschrijvingen, uitleg en video’s te vinden zijn. Ook de website Ser Autonomo heeft veel informatie (maar ook veel reclame).
(Artikel aangepast op 26 juli 2022)
