Spanje zit complex in elkaar en bestaat naast een centrale regering (gobierno central) ook regionale of autonome overheden die verantwoordelijk zijn voor de Autonome geemnschappen/regio’s (comunidades autónomas) die weer onderverdeeld zijn in provincies (provincias) die weer onderverdeeld zijn in gemeenten (municipios). Hieronder een korte uitleg over de bestuurlijke indeling van Spanje.
De bestuurlijke indeling van Spanje is gebaseerd op federalisme, waarbij Spanje een bondsstaat is waarin de macht zeer gedecentraliseerd wordt uitgevoerd. De mate van autonomie verschilt in de autonome gemeenschappen of regio’s (Comunidades Autónomas).
De autonome gemeenschappen/regio’s zijn weer onderverdeeld in provincies (provincias). De provincies zijn onderverdeeld in comarca’s (comarcas), die op hun beurt in gemeenten (municipios) zijn opgedeeld. Alleen in de autonome gemeenschap/regio Catalonië hebben de comarca’s een bestuurlijke rol.
Autonome gemeenschappen
Het land bestaat uit 2 autonome steden (Ciudades Autónomas), Ceuta en Melilla, en 17 autonome gemeenschappen (Comunidades Autónomas, enkelvoud Comunidad Autónoma/Comunitat autònom/Autonomia erkidegoa /Comunidade Autónoma):
- Andalusië
- Aragón
- Asturië
- Balearen
- Baskenland (País Vasco)
- Canarische Eilanden
- Cantabrië
- Catalonië
- Extremadura
- Galicië
- Castilië-La Mancha
- Castilië en León
- La Rioja
- Madrid
- Murcia
- Navarra
- Valencia
De verschillende mate van autonomie is te verklaren uit de grote behoefte aan autonomie in de regio’s Catalonië, Baskenland en Galicië, omdat deze drie elk een sterke eigen identiteit en taal hebben. Zij kregen hierdoor in een eerder stadium meer eigen rechten toegewezen dan de overige regio’s. Deze drie regio’s vallen dus onder het zogenaamde “speciale regime”, waarbij de lokale taal een officiële status heeft.
De verhoudingen van de regionale regeringen van het Baskenland en Catalonië (de Generalitat de Catalunya) met de centrale regering in Madrid zijn vaak gespannen en soms zelfs problematisch. De autonomie van deze regio’s kan onder meer van toepassing zijn op het lokale zorgstelsel, belastingstelsel, onderwijs en veiligheid. Catalonië en Baskenland hebben bijvoorbeeld elk een eigen politieorgaan (Mossos d’Esquadra in Catalonië en de Ertzaintza in Baskenland).
Provincies
De gemeenschappen zijn verder onderverdeeld in 50 provincies (provincias). De meeste provincies hebben dezelfde naam als hun hoofdstad. Slechts twee steden zijn hoofdstad van autonome gemeenschap, zonder hoofdstad te zijn van een provincie: Mérida (Extremadura) en Santiago de Compostella (Galicië).
Zeven autonome gemeenschappen bestaan uit slechts één provincie: Asturië, Balearen, Cantabrië, La Rioja, Madrid, Murcia en Navarra. Twee provincies maken geen deel uit van een autonome regio (Comunidad), maar van een autonoom stadsgebied: Ceuta en Melilla. De provincies zijn weer verder onderverdeeld in comarca’s en gemeenten.
Comarca’s
De provincies zijn onderverdeeld in 115 comarca’s. De bevoegdheden van een comarca verschillen per gemeenschap; in sommige gemeenschappen (zoals Catalonië) hebben de comarca’s veel bevoegdheden, terwijl ze elders geen enkele bevoegdheid hebben (zoals in Galicië).
Gemeenten
De gemeente (municipio) is de vierde laag van bestuurlijke eenheden in Spanje. De gemeenten komen na de autonome gemeenschappen, de provincies en waar bestuurlijk van toepassing de comarca’s. Er zijn in totaal 8.112 gemeenten in Spanje.
